اشتراک پیامبران الهی و اهل بیت(ع) و صوفیه در عمل به سنّت الهی پشمینه پوشی(1)

على عليه ‏السلام: « ولقد دخل موسى بن عمران و معه اخوه هارون على فرعون و عليهما مدارع الصوف وبايديهما العصى فشرطا له -ان اسلم- بقاء ملكه و دوام عزه.

فقال: "الا تعجبون من هذين يشرطان لى دوام العز و بقاء الملك و هما بما ترون من حال الفقر و الذل. فهلاالقى عليهما اساورة من ذهب؟ " اعظاما للذهب و جمعه و احتقارا للصوف و لبسه.»(1)

«موسى بن عمران و برادرش هارون بر فرعون وارد شدند در حالى كه جامه‏ هايى پشمين بر تن وعصايى در دست داشتند. با وى شرط كردند -كه اگر تسليم شود- حكومتش باقى بماند، و عزتش تدوام يابد.

او (به اطرافيانش) گفت: "آيا از اين دو نفر شگفت زده نمى ‏شويد كه با اين حال فقر و خوارى‏اى كه از آن‏هامى‏ بينيد براى من دوام عزت و بقاى حكومت را مشروط مى ‏كنند؟ (اگر راست مى‏ گويند) پس چرادستبندهاى زرين بر دست ندارند؟"

(فرعون اين را گفت) تا به طلا و زر و جمع آورى آن اهميت داده و پشم و پشمينه پوشى را خوار وپست شمرده باشد.»

پشمینه پوشی صوفیه از جمله مواردی است که مخالفان تصوف از گذشته تا کنون مشغول شبهه افکنی در آن بوده و هستند و آن را یکی از بدعت های صوفیه قلمداد می کنند.اینک ما با نقل مسلسل وار تعدادی از روایات صحیحی که در این زمینه از اهل بیت(ع) به دست ما رسیده است ثابت می کنیم که پشمینه پوشی نه تنها بدعت صوفیه نیست بلکه سنّت همیشگی همه پیامبران الهی و حضرات اهل بیت(ع) بوده و صوفیه با شاگردی صادقانه در مکتب آنان این سنّت الهی را هم از ایشان فرا گرفته اند.بنابراین می توان از سنّت پشمینه پوشی به عنوان یکی از حلقه های مهم پیوند و اتّصال صوفیّه به اهل بیت(ع) یاد کرد.در متنی که از حضرت علی(ع) نقل کردیم حضرت به نقل پشمینه پوشی یکی از پیامبران اولوا العزم الهی یعنی موسی(ع) و برادرش هارون پرداخته و این سنّت را تایید می کند.با نقل روایات مربوط به پشمینه پوشی پیامبران الهی و اهل بیت(ع) و اثبات بدعت نبودن آن ، مشخص می شود که مخالفان صوفیّه تا چه میزانی از انصاف و تفکر صحیح دینی دور هستند و برای ضربه زدن به مکتب الهی تصوف از هیچ دروغ و تهمتی چشم پوشی نمی کنند.

چند نكته در اين فرمايش علوى برجسته مى ‏نمايد:

الف. حضرت براى بيان پشمينه پوشى يكى از انبياى اولوالعزم الهى، و خليفه و جانشينش (گرچه اين جانشينى تحقق نيافت) از واژه «مدارع» با ريشه لغوى «درع» استفاده كرده ‏اند. «درع» هم به معناى «زيرپوش» استعمال شده است، و هم به معناى «زره و لباس رزم» كه قابل تأمل است. زيرا آن گونه كه ازروايات استفاده مى ‏شود، رسول اكرم صلى‏ الله ‏عليه ‏و‏آله ‏وسلم و ائمه اطهار عليهم‏ السلام -به جز مواردى- جامه‏ هاى پشمين را درزير لباس‏ هاى خويش بر تن مى ‏كرده ‏اند و قصد شان از اين كار رياضت كشيدن و «جهاد با نفس» بوده است. در حقيقت، جامه ‏هاى پشمين «زره‏ ها» و «لباس ‏هاى رزم» ايشان در ميدان جهاد با نفس بوده است.

ب. حضرت در عبادت آخر از فرمايش خويش خوار و پست شمردن«جامه پشمين» و «سنت پشمينه پوشى» را از اخلاق فراعنه معرفى مى‏ نمايند. فرعون اعظم و درونى هرانسانى نفس او است كه آن فراعنه نامى هم اسير همين فرعون بوده‏ اند. پس ، از نظر حضرت على عليه‏ السلام ايراداتى كه به اين سنت الهى وارد مى ‏شود، ايراداتى نفسانى بوده و منشأ عقلانى ندارند. در حقيقت فرمايش حضرت ناظر بر اين نكته عميق است كه پست شمارندگان پشمينه پوشى و شبهه افكنان كه خودتحمل رياضت‏ هاى شاق از جمله پوشيدن لباس ‏هاى زبر و آزار دهنده را نداشته و ندارند در يك فرا فكنى آشكار دست به توجيه اسارت خويش در دستان پر قدرت نفس اماره زده و از بنيان با پشمينه پوشى مخالفت کرده و آن را غير شرعى معرفى مى‏ كنند.

ج. حضرت با بيان عبارت: «اعظاما للذهب و جمعه و احتقارا للصوف و لبسه.» سنت پشمينه پوشى را تأييد، و تأكيد مى ‏فرمايند كه اين سنت در تقابل كامل با دنياگرايى و پول پرستى قرار دارد و راهى براى مبارزه با آن است، و اسيران دنيا اين سنت الهى را به باد تمسخر گرفته وپشمينه پوشان راخوار و حقير مى‏ شمارند.

                            ----------------------------------------

1.نهج البلاغه/خطبه192