«واشغل قلوبنا بذکرک عن کلّ ذکر»(1)
«قلب های ما را به جای هر ذکر و یادی به ذکر و یاد خودت مشغول کن.»
در این مناجات شریف ، حضرت سیّد السّاجدین از درگاه الهی درخواست می کند که ذکر را به قلب او وارد کند تا قلب به مدد ذکر الهی از ذکر و یاد هر چیزی بی نیاز شود.پس در اینجا نیز مشاهده می شود که ذکر مورد علاقه و قبول اهل بیت(ع) ، «ذکر قلبی» است.دلیل آنکه اهل شریعت در نمازهایشان به طور جدی و درمان ناپذیری مشکل حضور قلب دارند همین است که چون ایشان تلقین «ذکر قلبی» نیافته اند و ذکر به قلب های آن ها راه نیافته است ، قلب هایشان اشتغال به ما سوی الله دارد و نمی تواند در نماز بر ذکر الهی متمرکز شود.قلب هم همچون آدمی اگر شغلی نداشته باشد که او را به خود مشغول کند به طور دایم - در نماز یا غیر آن - هرزه گردی می کند و همچون اسب چموشی لگد می زند و آرام نمی گیرد.به همین جهت است که امام(ع) از درگاه الهی برای قلب خود شغلی می طلبد و آن شغل ، اشتغال دایمی به ذکر الهی است.
خوب است در اینجا به تفاوت های ذکر لسانی که ذکر مورد علاقه اهل شریعت و ذکر متداول و رایج میان آنان است و «ذکر قلبی» که ذکر مورد علاقه اهل طریقت و رایج در میان آنان است اشاره ای مختصر بکنیم تا امتیازات «ذکر قلبی» نسبت به ذکر لسانی تا حدّی روشن شود :
1.ذکر لسانی - و نماد اعلای آن نماز - محدودیّت زمانی و مکانی دارد.مثلا به هنگام خواب یا خوردن و آشامیدن یا تحصیل و تدریس یا سخن گفتن یا.... نمی توان از ذکر لسانی استفاده کرد.در حالی که «ذکر قلبی» این محدودیت را و بلکه هیچ نوع محدودیّتی ندارد و آدمی در هر حال و حالتی که باشد اگر تلقین «ذکر قلبی» پذیرفته باشد قلبش مشغول ذکر الهی و سیر و سلوک الی الله خواهد بود.
2.ذکر لسانی به ویژه نوع خاص آن یعنی نماز بدون وضو باطل است.در حالی که در «ذکر قلبی» وضو نداشتن ، برای حرکت قلب و اشتغال به ذکر الهی مانع ایجاد نمی کند اگر چه وضو داشتن در هر حالی به عبودیت و بندگی مدد می رساند و درهای نفوذ شیاطین را می بندد.
3.ذکر لسانی به ویژه نماز را در حال جنابت نمی توان عملی کرد در حالی که در ذکر قلبی تا شخص آبی بیابد و به فرمان الهی غسل کند قلب همچنان مشغول حرکت ذکری خود خواهد بود و از حرکت باز نخواهد ایستاد.
4.اشتغال به ذکر لسانی از جمله نماز مانع اشتغال به کار است.یعنی تا وقتی شخص مشغول کار است نمی تواند نماز بخواند یا ذکر لسانی بگوید و اگر هم بگوید نمی تواند بر آن تمرکز کند و بهره الهی ببرد.اما در ذکر قلبی چنین محدودیتی نیز وجود ندارد و می توان با آن ، شعار درویشان را عنلی کرد : «دست به کار و دل با یار.»
---------------------------------------------
1.صحیفه سجّادیّه/دعای11
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر